Doanh nghiệp “rơi nước mắt” vì thủ tục: “Tôi phải nói rõ để thấy là chúng ta đang vô cảm“

Hiện có tổng số 24.184 container phế liệu đang lưu giữ tại các cảng trên cả nước. Ảnh/VTV.vn

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, cách đây ít hôm đã dẫn đầu Tổ công tác của Thủ tướng kiểm tra tại Cảng Hải Phòng về tình trạng container phế liệu ách tắc tại các cửa khẩu.

Theo báo cáo của cơ quan liên quan, hiện có tổng số 24.184 container phế liệu đang lưu giữ tại các cảng trên cả nước (trong đó, số lưu giữ từ 30 ngày đến 90 ngày là 6.733 container; số tồn đọng trên 90 ngày là 9.872 container).

Việc chậm được thông quan các lô hàng này, mỗi ngày doanh nghiệp phải chi trả khoảng 40-50 USD/container/ngày tiền lưu kho, bãi, với 16.605 container (đang bị lưu giữ từ 30-90 ngày), gây thiệt hại cho doanh nghiệp khoảng từ 600.000-800.000 USD/ngày.

Ngoài ra, theo phản ánh, nhiều doanh nghiệp phải giảm công suất, công nhân nghỉ việc, hủy hợp đồng, các hãng tàu chở phế liệu từ chối hoặc tăng 1,5 lần giá cước vì chủ tàu cho rằng hàng về Việt Nam khó khăn trong việc thông quan.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng thông tin về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1/2019 với báo chí. Ảnh/ Baochinhphu.vn

Về việc tồn đọng container phế liệu, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành thông tin về quy định của Thông tư 08 và Thông tư 09 được xây dựng trong bối cảnh thực hiện nghiêm túc chỉ đạo về việc hạn chế nhập khẩu phế liệu khi các nước láng giềng trong khu vực đều có chính sách nghiêm khắc về việc nhập khẩu phế liệu.

Thông tư 08, 09 được xây dựng nhằm mục đích bảo vệ môi trường nhưng thực tế có một loạt quy định thực hiện Luật Bảo vệ môi trường, Hải quan vô tình có sự chồng chéo, khó thực hiện cho địa phương.

Bên cạnh đó, cũng do địa phương chưa thực sự giám sát để có thể giảm thời gian thông quan của các lô hàng hóa. Tổ công tác của Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt và trong thời gian tới sẽ sửa đổi các quy định Nhà nước về việc nhập khẩu phế liệu theo hướng tăng cường trách nhiệm hậu kiểm của các cơ quan về TNMT tại địa phương, thay vì kiểm tra trước thông quan; cũng như là việc thông quan dựa trên cơ sở giấy chứng nhận kết quả đánh giá sự phù hợp của các tổ chức đánh giá độc lập.

“Chúng tôi mong rằng sắp tới có sự phản ánh góp ý của doanh nghiệp để Bộ có thể đồng hành cùng doanh nghiệp tạo môi trường đầu tư, kinh doanh hiệu quả”, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành nói.

Nói thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, với 24.124 container đang tồn đọng tại các cảng biển trên cả nước, đây là số lượng rất lớn. Số container này sẽ rất tốt nếu ta thông quan tốt, cung cấp kịp thời cho các nhà máy trong nước. Các nhà máy sản xuất chủ yếu là DN vừa và nhỏ nên nếu như chậm thông quan sẽ ảnh hưởng đến nguyên liệu, công nhân nghỉ việc, cắt hợp đồng với đối tác đã ký… Đây là câu chuyện rất lớn vì là nguồn nguyên liệu rất cần cho sản xuất.

Ông Mai Tiến Dũng nói “Một lô hàng container phế liệu phải qua 4 cơ quan kiểm tra, kiểm soát: Một là Sở TN&MT địa phương cấp cho DN đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu; hai là phải qua cơ quan hải quan; ba là phải qua cơ quan giám định độc lập (niện nay Bộ TN&MT chỉ định 13 cơ quan giám định độc lập); bốn là qua cơ quan quản lý Nhà nước là Sở TN&MT tại nơi nhà máy đóng. Trong khi đó DN được gì?”.

Giám định độc lập là cơ quan giúp cho toàn bộ vấn đề trách nhiệm trước pháp luật liên quan đến chất lượng giám định. Còn Sở TN&MT là nơi nhà máy đóng, trong khi hàng hóa về một chỗ. Ví dụ hàng về cảng Cát Lái (TPHCM) nhưng nhà máy nằm ở xung quanh TPHCM. Khi có kết quả của cơ quan giám định độc lập rồi thì đưa giấy về Sở TN&MT để Sở cử cán bộ xuống cảng, mở container ra kiểm tra bằng mắt thường xem có phải phế liệu thật không. Rõ ràng ta ban hành những quy định này ra đã gây khó khăn cho DN, khiến DN phải “rơi nước mắt”.

Trong khi đó nhà máy cần phế liệu thì không thông quan được. Hải quan cho rằng khi thông quan phải áp dụng theo Thông tư cũ. Ngày 17/1, Tổng cục Hải quan đã có văn bản chỉ đạo cả nước phải rút kinh nghiệm về việc container phế liệu về nhôm của Hàn Quốc.

“Tuy nhiên phải minh bạch, không đổ lỗi cho nhau mà phải nói rõ ra. Hôm nay Thủ tướng rất gắt gao trong việc không đánh giá kỹ tác động mà đã ban hành Thông tư là vô cảm. Trong khi đó trước khi Tổ công tác xuống, Thủ tướng đã nghe các DN phản ánh rất nặng nề về việc này, thậm chí có DN còn khóc với Thủ tướng. Có câu chuyện là không ai giải quyết cho DN mà tình trạng này đã diễn ra từ rất lâu rồi (từ tháng 6/2018), rồi có chuyện bán cả người, cả của cũng không đủ tiền nộp phạt cho những container này” ông Mai Tiến Dũng nói.

Bộ Trưởng Mai Tiến Dũng nói thêm, sinh ra những việc này là do Sở TN&MT không có tiền để chở cán bộ TN&MT đến Cảng. Ví dụ ai sẽ cấp tiền cho Sở TN&MT xuống Hải Phòng để mở từng container kiểm tra bằng mắt thường? Những chi phí này DN đều phải lo hết. Chưa nói đến việc theo quy định Thông tư 08, một container chỉ thực hiện 1 ngày là thông quan nhưng thực tế đang là 29 ngày, việc này xảy ra tại Cảng Cái Mép. Sở TN&MT chiếm tới 90% thời gian này, còn toàn bộ là thời gian của Hải quan để chờ giấy, mặc dù chỉ cần ký xác nhận thôi nhưng Hải quan phải chờ.

Ông Mai Tiến Dũng cho biết, tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là sẽ đưa vào Nghị quyết của Chính phủ là không giao trách nhiệm cho Sở TN&MT các tỉnh, thành phố nữa. Thủ tướng còn nói nặng hơn là yêu cầu ra thông báo hủy bỏ Thông tư 08, 09. Thủ tướng đưa ra mục tiêu là ta phải sòng phẳng, Tổng cục Hải quan phải xin lỗi DN Hàn Quốc vì DN lỗ tới 14,5 tỷ. Bên Hải quan đã xin lỗi là do hiểu sai văn bản, nhưng họ vẫn đề nghị Chính phủ xem lại về thủ tục thì mới thông quan được.

“Chúng ta họp báo, rất nhiều DN theo dõi việc này, Thủ tướng đã chỉ đạo kịp thời nếu không cả Tết này không ai ăn tết được. Tôi phải nói rõ để thấy là chúng ta đang vô cảm”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói.

Theo Viettimes