An toàn trong vận hành đường sắt đô thị và những kinh nghiệm thiết thực từ Nhật Bản

13:28 | 17/04/2025

DNTH: Với những đặc thù riêng và khác biệt với hệ thống đường sắt quốc gia hiện hữu, đường sắt đô thị luôn hoạt động với tần suất cao, khối lượng vận chuyển lớn, có hạ tầng cách biệt… Thực tế, kinh nghiệm xử lý sự cố và phòng ngừa tai nạn tại Việt Nam còn gặp nhiều hạn chế, vì vậy những kinh nghiệm thiết thực từ Nhật Bản sẽ góp phần giải quyết bài toán khó mà ngành đường sắt đô thị Việt đang phải đối diện.

Ngày 17/4/2025, tại Hà Nội, Trường Cao đẳng Đường sắt đã phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tổ chức Hội thảo về “An toàn trong vận hành đường sắt đô thị”. Đây là một trong những sự kiện quan trọng thuộc Dự án Hợp tác Kỹ thuật “Tăng cường năng lực đào tạo đường sắt đô thị cho trường Cao đẳng Đường sắt” với mục tiêu nâng cao kiến thức, tạo sự chuyển biến nhận thức về công tác đảm bảo an toàn trong vận hành đường sắt đô thị. Trong đó tập trung vào các cơ chế phòng ngừa tai nạn và sự cố.

An toàn trong vận hành đường sắt đô thị và những kinh nghiệm từ Nhật Bản 2 — Toàn cảnh Hội thảo về “An toàn trong vận hành đường sắt đô thị”, diễn ra tại Hà Nội ngày 17/4/2025.

Tại Hội thảo, ông Shiro Hagimori từ Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) đã chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về vận hành an toàn đường sắt đô thị với trọng tâm là triết lý “an toàn là ưu tiên hàng đầu trong quản trị doanh nghiệp”. Ông Hagimori cho biết: Nhật Bản từng chứng kiến những tai nạn nghiêm trọng như vụ Mikawashima (1962) và Fukuchiyama (2005), để lại nhiều bài học sâu sắc về phòng ngừa rủi ro. Dù số vụ tai nạn lớn đã giảm đáng kể trong những năm gần đây, các sự cố như trật bánh, va chạm hay cháy nổ vẫn có thể xảy ra do lỗi vận hành, thiết bị hoặc tác động thiên tai.

Là doanh nghiệp đường sắt lớn nhất Nhật Bản, mỗi ngày JR East vận hành hơn 12.000 chuyến tàu, phục vụ hơn 16 triệu hành khách, công ty tích cực áp dụng mô hình phòng ngừa tai nạn toàn diện theo khung 4M: Con người, Máy móc, Môi trường và Quản lý.

Theo ông Shiro Hagimori, tai nạn đường sắt thường không chỉ do một nguyên nhân, do vậy chỉ thực hiện một biện pháp ứng phó sẽ không hiệu quả và dễ bị tái diễn. Cách tiếp cận theo khung 4M này cho phép đánh giá và kiểm soát rủi ro theo hướng chủ động và toàn diện, đặc biệt đối với các tai nạn hiếm khi xảy ra nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

An toàn trong vận hành đường sắt đô thị và những kinh nghiệm từ Nhật Bản 3 — "PGS-TS Nguyễn Hữu Thiện - Trường cao đẳng Đường sắt Việt Nam phát biểu tại sự kiện".

Trong bài tham luận phát biểu của mình, TS. Trương Trọng Vương - Hiệu trưởng Trường cao đẳng Đường sắt và PGS-TS Nguyễn Hữu Thiện cũng cho hay, đường sắt đô thị là một loại hình vận tải đòi hỏi yêu cầu cao về độ tin cậy, tính an toàn và êm thuận khi vận hành, trong đó kết cấu tầng trên của đường đóng vai trò then chốt. Trong đó, đường ray phải được thiết kế phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật và điều kiện làm việc thực tế. Việc lựa chọn loại ray, chiều dài ray, phương pháp hàn và xử lý ứng suất nhiệt đều cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Việc xử lý phát tán ứng suất sau hàn cũng cần được tuân thủ nghiêm ngặt để tránh biến dạng nhiệt dẫn đến mất an toàn. Bên cạnh đó, tà vẹt, phụ kiện liên kết ray cũng như tấm đệm đàn hồi phải bảo đảm đủ độ bền, khả năng cách điện và tính đàn hồi thích hợp. Việc thi công chính xác, kiểm soát sai số trong giới hạn cho phép là điều kiện tiên quyết để đoàn tàu vận hành ổn định, giảm rung lắc và hạn chế hư hỏng sớm của kết cấu.

Theo TS. Trương Trọng Vương, để nâng cao an toàn trong khai thác đường sắt đô thị tại Việt Nam, cần thực hiện các kiểm tra chỉ tiêu động như gia tốc dao động của ray khi đoàn tàu chạy qua. Đây là cơ sở để đánh giá chất lượng kết cấu tầng trên trong điều kiện làm việc thực tế. Bất kỳ biểu hiện bất thường nào như dao động vượt mức giới hạn, âm thanh lạ tại mối nối ray, độ võng bất thường của ray đều cần được xử lý kịp thời nhằm ngăn ngừa sự cố đáng tiếc.

TS. Trương Trọng Vương nhấn mạnh: “Nâng cao an toàn vận hành đường sắt đô thị tại Việt Nam cần được bắt đầu từ việc đảm bảo chất lượng kết cấu tầng trên của đường ray. Chỉ khi hệ thống được thiết kế đúng tiêu chuẩn, thi công chính xác, nghiệm thu đạt yêu cầu… thì mới có thể đảm bảo hành trình an toàn, tiện nghi cho hành khách, đảm bảo sự phát triển bền vững của giao thông đô thị”.

Là một phần quan trọng trong Dự án Hợp tác Kỹ thuật “Tăng cường năng lực đào tạo đường sắt đô thị cho trường Cao đẳng Đường sắt”, từ khi khởi động đến nay, các chuyên gia của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) đã tổ chức nhiều lớp đào tạo chuyển giao kiến thức và kỹ thuật cho hơn 50 cán bộ, giảng viên trường Cao đẳng Đường sắt, bao gồm các chuyên ngành như an toàn, đầu máy toa xe, công trình kiến trúc, quản lý nhà ga, lái tàu… Ngoài ra, đã có hơn 30 cán bộ, giảng viên Việt Nam được cử sang Nhật Bản tham gia các khóa đào tạo, tham quan và trao đổi thực tế tại các nhà ga, trung tâm điều độ, cơ sở bảo trì và trung tâm đào tạo của các doanh nghiệp vận hành đường sắt như Tokyo Metro và JR East… Các hoạt động này giúp đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Đường sắt tiếp cận trực tiếp với công nghệ hiện đại và mô hình đào tạo tiên tiến của Nhật Bản...

Nguyên Đỗ

Cùng chuyên mục

Chia sẻ:
Bình luận (0)

Ý kiến bạn đọc...

Gửi

An toàn trong vận hành đường sắt đô thị và những kinh nghiệm thiết thực từ Nhật Bản

Cùng chuyên mục

UBND đặc khu Vân Đồn gặp mặt doanh nghiệp nhân Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10

Lào Cai: Khai mạc lễ hội đền Bảo Hà 2025

Đảng bộ Doanh nghiệp phường Kim Liên tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030

Quảng Ninh: Hải quan Cửa khẩu Cảng Vạn Gia quyết liệt chống các hành vi vi phạm pháp luật

Chấp cánh 2025 - Hành trình gieo hạt mầm yêu thương

Phường Kim Liên công bố thành lập các tổ chức cơ sở Đảng và triển khai kế hoạch tổ chức Đại hội Đảng bộ...

Tạp chí In

Tạp chí in số Tháng 9,10_2025

Tạp chí in số Tháng 8_2025

Tạp chí in số Tháng 7_2025

Đô thị cuộc sống

Từ 3/11, hành khách đi Vietnam Airlines cần biết điều này?

Quốc hội thông qua mức giảm trừ gia cảnh mới

Bộ Tài chính đề nghị gia hạn chi trả chế độ nghỉ việc theo Nghị định 178 và Nghị định 67

Tập đoàn Sơn Hải lên tiếng vụ "sai phạm tại dự án 500 tỉ đồng": Đính chính thông tin gây hiểu lầm

Hưng Yên: Thôn Đông An hướng đến Ngày hội đại đoàn kết toàn dân

Những phần quà nghĩa tình tiếp sức người dân và học sinh xã Bố Hạ vượt qua bão lũ

Sống khỏe

Ca sĩ Siu Black xuất viện sau 5 ngày điều trị, sớm trở lại sân khấu

“Phép màu” hồi sinh một gia đình có hai bệnh nhân ung thư xương

Bệnh viện ở Gia Lai được bổ sung gần 400 kỹ thuật chuyên sâu

Gia Lai: Hành trình 50 ngày “hồi sinh” của người phụ nữ vỡ nát lồng ngực

Herbalife Việt Nam tiếp tục triển khai chương trình Casa Herbalife giai đoạn 2025-2026 hỗ trợ bữa ăn dinh dưỡng hằng ngày...

Thị trường

Ô tô cũ ế ẩm, giới buôn “có lời là bán”

"Lướt sóng" bất động sản thời điểm này 90% là thất bại

Ninh Thuận bứt phá ngoạn mục, trở thành “mỏ vàng” trong mắt nhà đầu tư

Bất động sản Việt Nam vẫn hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài

M&A bất động sản phía Nam nhộn nhịp trong mùa dịch

Ô tô giảm giá “chạy” tháng ngâu