Doanh nghiệp lao đao vì khoản lỗ từ hợp đồng tranh chấp: Gánh nặng tài chính và những thách thức pháp lý

19:12 | 08/09/2025

DNTH: Sau đại dịch covid, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với những rủi ro không lường trước từ các hợp đồng hợp tác, đặc biệt là các hợp đồng có yếu tố nước ngoài hoặc với đối tác lớn. Công ty TNHH Năng Lượng AT, có trụ sở tại tỉnh Ninh Bình là một trong số đó. Công ty đang chịu áp lực tài chính nghiêm trọng do khoản lỗ phát sinh từ một hợp đồng đang trong quá trình tranh chấp pháp lý.

Hợp đồng chiến lược trở thành gánh nặng

Theo đại diện của Công ty TNHH Năng Lượng AT (Công ty AT), doanh nghiệp đã ký kết hợp đồng cung cấp viên nén gỗ vào năm 2020 với Công ty cổ phần phát điện Namdong Hàn Quốc (Nhà máy điện KOEN). Hợp đồng này từng được kỳ vọng là bước ngoặt thúc đẩy tăng trưởng và mở rộng thị phần. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã phát sinh nhiều yếu tố khách quan, gây thiệt hại nghiêm trọng đến tình hình tài chính của Công ty AT.

Doanh nghiệp lao đao vì khoản lỗ từ hớp đồng tranh chấp: Gánh nặng tài chính và những thách thức pháp lý 1

Cụ thể, đại dịch COVID-19 toàn cầu đã khiến giá cước vận tải biển tăng đột biến, tác động trực tiếp đến chi phí thực hiện hợp đồng với đối tác KOEN, dẫn đến việc công ty phải gánh chịu khoản lỗ lên đến hàng chục tỷ đồng. Dù đối mặt với khó khăn, Công ty AT vẫn nỗ lực hoàn thành hợp đồng nhằm đảm bảo uy tín với đối tác.

Sau khi hoàn thành hợp đồng với khoản lỗ khổng lồ không có nguồn bù đắp, ngày 28/12/2021, Công ty AT đã khởi kiện ra Tòa án dân sự Hàn Quốc, đề nghị Nhà máy điện KOEN bồi thường khoản chênh lệch chi phí logistics (cước vận tải biển từ Việt Nam sang Hàn Quốc). Tại phiên sơ thẩm ngày 21/12/2023, Tòa án Hàn Quốc đã ra phán quyết công nhận tính hợp pháp của yêu cầu điều chỉnh giá từ phía Công ty AT.

Tuy nhiên, phía KOEN đã kháng cáo. Trong phiên tòa phúc thẩm ngày 10/7/2025, Công ty AT đã thua kiện. Tòa phúc thẩm cho rằng, mặc dù hợp đồng và hồ sơ mời thầu không có điều khoản nào nêu rõ việc điều chỉnh giá, nhưng đã tồn tại một "thỏa thuận ngầm" về việc không áp dụng các quy định điều chỉnh giá của Luật Hợp đồng Công.

Doanh nghiệp lao đao vì khoản lỗ từ hớp đồng tranh chấp: Gánh nặng tài chính và những thách thức pháp lý 5

Phía Công ty AT khẳng định rằng trên thực tế và trong các điều khoản hợp đồng đã ký kết, không hề có bất kỳ một "thỏa thuận ngầm" nào giữa hai bên. Doanh nghiệp lập luận rằng các điều khoản điều chỉnh giá theo Luật Hợp đồng Công của Hàn Quốc được ban hành nhằm đảm bảo việc thực hiện hợp đồng ngay cả khi giá cả biến động khó lường, ngăn ngừa thiệt hại đơn phương cho nhà thầu. Theo luật này, biến động giá đột ngột từ 3% trở lên là cơ sở để điều chỉnh. Thực tế, Công ty AT đã hoàn thành hợp đồng và chịu khoản lỗ tương đương 18% giá trị hợp đồng.

Vì vậy, Công ty AT đã tiếp tục nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hàn Quốc vào ngày 23/7/2025 (vụ án số: [Tòa án Tối cao 2025da215310, Giá trị hàng hóa]), với kỳ vọng sẽ nhận được một phán quyết công bằng.

Khó khăn tài chính ảnh hưởng đến hoạt động chung

Việc phải ghi nhận khoản lỗ lớn từ hợp đồng tranh chấp đã tác động tiêu cực đến báo cáo tài chính của Công ty AT trong những năm gần đây. Các khoản nợ vay ngân hàng đối mặt với nguy cơ mất khả năng thanh toán, dòng tiền kinh doanh sụt giảm nghiêm trọng, khiến Công ty AT mất đi nhiều cơ hội phát triển.

Khó khăn lớn nhất mà doanh nghiệp đang gặp phải là tình hình kinh doanh thua lỗ nghiêm trọng và liên tục. Năm 2024, doanh nghiệp ghi nhận khoản lỗ ròng lên tới 50 tỷ đồng, gấp bốn lần so với năm trước. Tình trạng thua lỗ lũy kế đã đẩy vốn chủ sở hữu từ mức dương 40,1 tỷ đồng (đầu năm 2024) xuống âm 9 tỷ đồng vào cuối năm. Vốn chủ sở hữu âm là một dấu hiệu báo động đỏ, cho thấy tổng tài sản của công ty không còn đủ để chi trả các khoản nợ, tiềm ẩn rủi ro phá sản.

Doanh nghiệp lao đao vì khoản lỗ từ hớp đồng tranh chấp: Gánh nặng tài chính và những thách thức pháp lý 2

Bên cạnh đó, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh âm trầm trọng và phụ thuộc nợ vay. Trong năm 2024, lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh đã chuyển từ dương 75 tỷ đồng (năm 2023) sang âm 76,3 tỷ đồng. Điều này cho thấy hoạt động kinh doanh cốt lõi không tạo ra tiền, khiến doanh nghiệp mất tự chủ tài chính. Để bù đắp thiếu hụt và tài trợ cho các hoạt động, công ty đã phải vay hơn 514 tỷ đồng trong năm. Hệ quả là, tổng vay và nợ thuê tài chính cuối kỳ đã tăng gấp đôi, từ 117 tỷ đồng lên 252 tỷ đồng, tạo ra gánh nặng nợ vay khổng lồ.

Doanh nghiệp lao đao vì khoản lỗ từ hớp đồng tranh chấp: Gánh nặng tài chính và những thách thức pháp lý 3

Tình hình tiền mặt của Công ty AT cũng rất đáng lo ngại. Lượng tiền và các khoản tương đương tiền cuối kỳ đã giảm mạnh từ 1,9 tỷ đồng xuống chỉ còn 621 triệu đồng, cho thấy áp lực thanh khoản nghiêm trọng. Cùng lúc đó, khoản trả trước cho người bán lại tăng vọt từ 91 tỷ đồng lên 205 tỷ đồng. Điều này cho thấy một lượng lớn vốn của doanh nghiệp đang bị "mắc kẹt" trong các khoản thanh toán trước cho nhà cung cấp, làm giảm đáng kể sự linh hoạt tài chính.

"Không có gì khó khăn hơn việc phải vận hành một doanh nghiệp khi vừa chịu áp lực dòng tiền, vừa phải dành nguồn lực cho quá trình pháp lý kéo dài, đòi hỏi nhiều chứng cứ và chi phí," đại diện doanh nghiệp chia sẻ.

Bên cạnh tổn thất tài chính, vụ tranh chấp cũng ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín của Công ty TNHH Năng Lượng AT trên thị trường, đặc biệt là với các đối tác quốc tế. Trong suốt thời gian này, doanh nghiệp đã chủ động công bố thông tin minh bạch và cam kết thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với nhân viên, khách hàng và các đối tác khác.

Kỳ vọng vào một cơ chế pháp lý công bằng

Dù đứng trước nhiều thách thức, Công ty AT vẫn đặt niềm tin vào hệ thống tư pháp của Hàn Quốc. Việc đưa tranh chấp ra tòa án được xem là biện pháp văn minh và hiệu quả để giải quyết các mâu thuẫn trong kinh doanh quốc tế.

“Chúng tôi không kỳ vọng ai thắng – ai thua, mà mong muốn một phán quyết công bằng, rõ ràng, đúng pháp luật để doanh nghiệp có thể sớm phục hồi và tiếp tục đóng góp cho nền kinh tế,” lãnh đạo doanh nghiệp nhấn mạnh.

Trường hợp của Công ty TNHH Năng Lượng AT không phải là cá biệt. Đây là một bài học đắt giá, phản ánh thực trạng nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn thiếu kinh nghiệm và công cụ quản trị rủi ro khi tham gia vào các hợp đồng quy mô lớn. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, việc xây dựng năng lực pháp lý nội bộ, tăng cường quản trị rủi ro hợp đồng và nâng cao kỹ năng đàm phán chính là chìa khóa để tránh lặp lại những câu chuyện tương tự trong tương lai.