-
-
- aA
Thành lũy liên hoàn, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng thủ kinh đô Hoa Lư xưa
07:53 | 17/06/2025
DNTH: Kết quả khai quật khảo cổ tường thành Dền tại tỉnh Ninh Bình vào cuối tháng 5/2025 cho thấy một hệ thống thành lũy liên hoàn, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng thủ kinh đô Hoa Lư xưa.
Giả thuyết tù nhân Chiêm Thành xây thành Dền
Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình vừa phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tổ chức Hội thảo trình bày sơ bộ kết quả khai quật địa điểm tường thành Dền nằm trên địa bàn thôn Chi Phong, xã Trường Yên, thành phố Hoa Lư.
Theo Trung tâm Bảo tồn di tích lịch sử - văn hóa cố đô Hoa Lư, tường thành Dền là một địa điểm khảo cổ quan trọng nằm ở phía Bắc khu vực thành Nội của kinh đô Hoa Lư.
Đây là bức tường thành ngoài cùng, tiếp giáp với sông Hoàng Long, chạy theo hướng Đông Bắc - Tây Nam, nối liền hai dãy núi ở tả ngạn sông. Vị trí địa lý đặc biệt này đã tạo nên một hệ thống thành lũy phòng thủ kiên cố, đóng vai trò trọng yếu trong việc bảo vệ trung tâm kinh đô.
Thành Dền gồm hai đoạn: Đoạn thứ nhất nối từ núi Sau Cái (tức núi Hàm Xà, Cổ Dải) sang núi Cánh Hàn, là đoạn tường thành dài nhất trong số các tường thành của kinh đô Hoa Lư; đoạn thứ hai nối từ núi Cánh Hàn sang núi Hang To (núi Nghẽn).
Tại Quyết định số 554/QĐ-BVHTTDL, Bộ VH,TT&DL đã cho phép Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình phối hợp với Viện Khảo cổ học khai quật tường thành Dền trong thời gian từ ngày 15/3 đến ngày 30/5, dưới sự chủ trì của TS Nguyễn Ngọc Quý - Viện Khảo cổ học.
Trong đợt khai quật này, giới chuyên gia đã tiến hành mở hai hố khai quật. Hố thứ nhất có diện tích 450m2, hố thứ hai rộng 150m2. Quá trình khai quật đã thu được nhiều mẫu vật có giá trị, bao gồm vật liệu xây dựng như gạch, đá, đất sét; các lớp thực vật, vỏ nhuyễn thể, cũng như hiện vật gốm men thuộc nhiều niên đại khác nhau.
Đồng thời, tường thành Dền đã phát lộ rõ cấu trúc ba phần: Móng, thân và lớp gia cố. Các phát lộ này phản ánh trình độ kỹ thuật xây dựng thành quách của người Việt tại Hoa Lư vào thế kỷ 10. Các tường thành nhân tạo tại Hoa Lư đều được đắp dựng trên nền đất yếu, có đặc điểm lầy thụt. Để khắc phục điều kiện địa chất này, người xưa đã sử dụng kỹ thuật đắp rải thân cây thực vật kết hợp với việc gia cố bằng các thanh gỗ và cọc đóng để chống sạt lở.
Cấu trúc tường thành thường có hình cong bán nguyệt hoặc hình thang, trong đó sườn ngoài được tạo dốc hơn so với sườn trong nhằm tăng khả năng chống đỡ và ổn định kết cấu. Trên phần móng này, hai bức tường bo được xây để tạo lõi tường thành, và đặt một lớp đất sét trắng lên trên. Lớp đất sét trắng này có nguồn gốc từ vùng biển nên có tính chất dẻo dai.
Đặc biệt, qua khảo sát và đo đạc tỉ mỉ, giới khảo cổ cho rằng phần tường thành này không quá cao so với khu vực khác. Lý do bởi phía bên ngoài tường thành là một vùng đầm lầy rộng lớn. Việc xây dựng tường thành tại đây phản ánh ý thức chọn địa điểm tăng cường tính phòng thủ, tạo ra một thành trì “dễ thủ, khó công”.
Dựa vào kết cấu thành, kỹ thuật xây dựng và các hiện vật thu thập được, giới khảo cổ đưa ra giả thuyết, tường thành Dền có thể liên quan đến cuộc chiến giữa triều đình nhà Lê với Chiêm Thành. Sau khi giành chiến thắng, nhà Lê đã bắt các tù binh Chiêm Thành về phục vụ việc xây dựng công trình.
Số hóa phục vụ tái dựng di sản
Ngoài xác định niên đại dựa vào kết cấu, kỹ thuật, các nhà khoa học còn dựa vào các hiện vật được tìm thấy như gạch vỡ có chữ, mảnh gốm men, vỏ nhuyễn thể. Trong đó, đặc biệt là một số loại gạch in chữ cổ và loại gạch bìa đỏ thường thấy ở các di tích thế kỷ 10.
Theo TS Nguyễn Ngọc Quý, kết quả khảo cổ năm 2025 đã bổ sung và củng cố thêm các dữ liệu thu thập được từ các cuộc khai quật trước đó như tại tường Đông (năm 1969), cuộc thăm dò tường Dền (năm 2018), và cuộc khai quật khẩn cấp khu tường Đông Bắc. Những dữ liệu này cho thấy sự thống nhất cao trong kỹ thuật xây dựng tường thành tại Hoa Lư.
Không chỉ củng cố thêm các chứng cứ, cứ liệu lịch sử, những phát lộ của đợt khai quật này còn được xác định là bằng chứng hệ thống thành lũy liên hoàn, thống nhất của thành Dền đã được hình thành, giữ vai trò phòng thủ của kinh đô Hoa Lư từ phía Bắc.
Đại diện Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình và Viện Khảo cổ học Việt Nam khẳng định, đợt khai quật năm 2025 được thực hiện tuân thủ đầy đủ quy trình khảo cổ học hiện đại. Các tư liệu khảo cổ như bản ảnh, bản vẽ mô tả đều được lưu giữ cẩn thận. Đặc biệt, hố khai quật đã được số hóa bằng công nghệ Scan3D, phục vụ cho công tác tái dựng và nghiên cứu trong các giai đoạn tiếp theo.
Những phát hiện quan trọng từ cuộc khai quật tường thành Dền năm 2025 đã góp phần nghiên cứu làm sáng tỏ hơn về kỹ thuật xây dựng, cách thức tổ chức phòng thủ, cũng như xác định niên đại và chức năng của tường thành Dền trong hệ thống thành lũy bảo vệ kinh đô Hoa Lư.
Những tư liệu nghiên cứu cũng là cơ sở để giới khoa học đề xuất phương án bảo tồn và nghiên cứu di tích ở các giai đoạn tiếp theo. Đồng thời là căn cứ khoa học để thực hiện phục hồi, bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản.
Theo Bộ VH,TT&DL, sau đợt khai quật tường thành Dền kết thúc vào tháng 5/2025, một cuộc khai quật mở rộng được tiến hành từ ngày 11/6 đến ngày 10/9 trên tổng diện tích 300m2 theo đề nghị của Viện Khảo cổ học (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam). Mục đích khai quật mở rộng nhằm nghiên cứu móng tường và hào thành Dền nhằm làm sáng tỏ kỹ thuật, cách thức và niên đại xây dựng; Tìm hiểu chức năng và đóng góp của thành Dền trong tổng thể kinh đô Hoa Lư xưa.
Trung Quân
Cùng chuyên mục
-
Tags:
- Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình /
- kinh đô Hoa Lư xưa /
- TT&DL /
- Bộ VH /
-
Chia sẻ:
-
-
-
-
Bình luận (0)
Cuốn sách “Bắn chỉ thiên” - Những phát súng cảnh tỉnh sắc bén từ ngòi bút nhà báo kỳ cựu
DNTH: Với 94 tiểu phẩm báo chí sâu sắc trong cuốn sách “Bắn chỉ thiên”, GS.TS. Tạ Ngọc Tấn mang đến cho bạn đọc những “lát cắt” đời sống đậm tính thời sự và nhân văn. Qua giọng văn biến hóa, đôi khi châm biếm thâm thúy,...
Đẩy mạnh tuyên truyền Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9
DNTH: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có kế hoạch thông tin, tuyên truyền Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Rà soát, đánh giá thực trạng công tác trưng bày, bảo quản, bảo vệ các bảo vật quốc gia
DNTH: Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính trong công văn số 4623/VPCP-KGVX ngày 25/5/2025 của Văn phòng Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) đề nghị các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư thực...
5 tháng đầu năm Hà Nội đón gần 13 triệu lượt khách du lịch
DNTH: Sở Du lịch Hà Nội vừa có Báo cáo số 91/BC-SDL về kết quả công tác quản lý và phát triển sự nghiệp du lịch tháng 5. Theo đó, tổng số lượng khách du lịch đến Hà Nội trong 5 tháng đầu năm ước đạt 12,77 triệu lượt,...
Hứa hẹn nhiều bất ngờ tại Lễ hội Pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng
DNTH: Ngày 28/5, tại bãi bắn pháo hoa ven sông Hàn, không khí chuẩn bị cho đêm khai mạc Lễ hội đang “nóng” dần lên. Hai đội mở đầu cho mùa lễ hội pháo hoa năm nay là Phần Lan và Việt Nam đều đang nỗ lực để mang tới màn trình diễn...
Sơn La: Sôi động ngày hội hái mận ở vùng cao Phiêng Khoài
DNTH: Ngày 23/5, UBND huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La tưng bừng tổ chức Ngày hội hái mận xã Phiêng Khoài lần thứ nhất, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tới tham quan, trải nghiệm.
XEM THÊM TIN
Đô thị cuộc sống
-
Từ ngày 20/5 người dân Hà Nội có thể thực hiện trực tuyến một số thủ tục về đất đai
-
Hà Nội: Tái khởi công đường Vành đai 2,5 đoạn Đầm Hồng - Quốc lộ 1A
-
Xếp hàng xuyên đêm chiêm bái xá lợi Đức Phật tại chùa Quán Sứ
-
Pearl Residence hợp tác với Savills Việt Nam giúp nâng tầm chuẩn sống nơi trung tâm đô thị biển Cửa Lò
-
Cầu Tứ Liên: Biểu tượng mới cho hành lang phát triển phía Bắc Thủ đô
-
Hà Nội công bố đường dây nóng về trật tự giao thông dịp lễ 30/4 - 1/5
Sống khỏe
-
Nên ăn 4 - 5 quả mận mỗi ngày để đem lại lợi ích tối đa cho sức khỏe
-
Tự hào là bệnh viện mắt tiên phong tại Tây Nguyên
-
Người phụ nữ suýt thủng thực quản vì uống thuốc sai cách
-
Bệnh viện ĐHYD-HAGL phát hiện trường hợp hiếm gặp, răng mọc ở hốc mũi
-
Dinh dưỡng học đường cho trẻ mầm non: Nền tảng cho sự phát triển toàn diện
Thị trường
-
Ô tô cũ ế ẩm, giới buôn “có lời là bán”
-
"Lướt sóng" bất động sản thời điểm này 90% là thất bại
-
Ninh Thuận bứt phá ngoạn mục, trở thành “mỏ vàng” trong mắt nhà đầu tư
-
Bất động sản Việt Nam vẫn hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài
-
M&A bất động sản phía Nam nhộn nhịp trong mùa dịch
-
Ô tô giảm giá “chạy” tháng ngâu
Ý kiến bạn đọc...